De eenzame eilandbewoner op Rottumerplaat

In de zomer van 1971 stuurde de Nederlandse omroep twee schrijvers om beurten, gedurende zeven dagen, als "eenzame eilandbewoners" naar Rottumerplaat, vanwaar ze dagelijks in een kort verslag een persoonlijk wedervaren uitbrachten over hun isolement , want het Waddeneiland was compleet verstoken van menselijke aanwezigheid en dat was ook de bedoeling. Middels een enkelvoudige radioverbinding werd ondanks alle beperkingen vandien toch met veel geduld door Willem Ruis vanuit de studio in Bredenburg, op regelmatige afgesproken tijdstippen contact gemaakt waarna telkens ook een zeer interessant gesprekje van tien minuten volgde voor uitzending op de radio.

Het betrof hier Godfried Bomans en Jan Wolkers.

Het programma van Gé Gouwswaarde, dat in 2006 als luisterboek op 6 cd’s werd gezet door uitgeverij Rubenstein, viel me vorige week bij de plaatselijke bib onverwacht in handen , zodat ik ze terstond ontleende omdat ik toch wel een beetje een Bomans-fan ben, maar vooral ook omdat ik over deze uitzendingen had gelezen dat deze ervaring mogelijk van invloed was geweest op zijn vroege dood amper een half jaar later, wat beslist mijn nieuwsgierigheid had gewekt.

Tot mijn verwondering waren het echter niet de ervaringen van Bomans die zijn blijven nazinderen toen ik gisteren en vandaag met belangstelling luisterde naar deze zeven uur durende gesprekken, maar werd ik vooral geïnspireerd door de overdenkingen over de visdiefjes en het vuur waarmee Jan Wolkers dagelijks aan de letterlijke “praatpaal” verscheen. Zo zeer zelfs dat ik onder het luisteren terstond mijn schetsboek heb genomen en ondertussen deze diertjes heb trachten te portretteren, zoals ze me door Wolkers voor de geest werden geroepen (Het resultaat ervan kan je hier bekijken). Wat een enthousiaste man was me dat en zo erg betrokken ook bij de natuur. Een totaal andere persoonlijkheid dan ik me bij zijn boeken had voorgesteld eigenlijk èn een schitterende opponent in het programma, voor de stadsmens Bomans, die de eenzaamheid totaal anders had ervaren. 

Dankzij mijn interesse in Bomans ben ik dus ook verrijkt door de uitgebreide kennis van planten en dieren op de Waddeneilanden waarover Jan Wolkers zo enthousiast en met kennis van zaken konde deed in het tweede gedeelte van deze reeks uitzendingen. Nu ben ik persoonlijk ook meer een buitenmens, dus de manier waarop Wolkers de natuur in ogenschouw nam, zou best ook wel de mijne kunnen zijn.

Enkele uitspraken die hij deed wil ik jullie hier niet onthouden...

“Dit eiland is geboren aan het worden, de natuur ligt hier in barensnood en wij gooien het kind met het badwater weg...” over de smeerpijp die er toen voor nogal wat geur en andere hinder zorgde, maar ondanks advies van biologen, maar niet werd dicht gesmeten.

“Het enige leger dat voor mij acceptabel is, is het leger van een haas.” 

Naar aanleiding van de vluchten die regelmatig door de luchtmacht over het eiland werden uitgevoerd... 

En dan de uitspraak over de visdiefjes die me tot tekenen aanzette :

"... dat is zo iets magnifieks. Als God alles geschapen heeft, dan heeft ie de mens “in een scheet” gemaakt, maar bij die visdiefjes, daar heeft ie weken en weken aan zitten knutselen met allerlei bouwpakketten tot dat ie het allermooiste had, dat ie maar maken kon ..."

Beslis zelf maar of hij al dan niet gelijk had over deze ranke beestjes... en ga misschien ook even een kijkje nemen op mijn tekenblog waar de aquarelstudie staat die ik van één van hen maakte.

Het luisterboek kan ik trouwens iedereen van harte aanbevelen, meer erover lees je hier. Je kan er ook een aantal fragmenten beluisteren.